1983 yılında Almanya’da dünyaya geldi. Yenice/Karabük nüfusuna kayıtlıdır. İlk ve orta öğrenimini Ankara’da lisans eğitimini ise Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde 2005 yılında tamamladı. 2009 yılında Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Tefsir Bilim Dalı’nda yüksek lisans yaptı. 2014 yılında Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Tefsir Bilim Dalı’nda doktorasını tamamladı. 2005-2011 yılları arasında Diyanet İşleri Başkanlığı’nda İmam-Hatip olarak görev yapan Kaya, 2008-2011 yılları arasında Erzurum Ömer Nasuhi Bilmen Dini Yüksek İhtisas Eğitim Merkezi’nde eğitim gördü. 2011-2014 yıllarında Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde Arapça okutmanı olarak görev yaptı. 2014 yılında Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi’de Tefsir Bilim dalında Yrd. Doç. Dr. olarak göreve başladı. 2018 yılında Dr. Öğr. Üyesi olarak Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Tefsir Bilim dalında göreve başladı. 2020 yılında Doç. Dr. unvanını alan Kaya halen bu görevini sürdürmektedir. Evli olan Mehmet Kaya, Arapça ve İngilizce bilmektedir. Çeşitli dergilerde yayımlanan makaleleri ve sempozyumlarda sunulan bildirilerinin yanı sıra Kaya’nın yayımlanan şu kitapları bulunmaktadır:

1. İ’râb Değerlendirmelerinin Kur’an’ın Anlaşılmasındaki Rolü Zemahşerî Örneği, Bir Medya, Çorum 2014.
2. Kur’an’ın Nazarî Sufi Tefsiri (Abdürrezzâk Kâşânî ve Tefsir Metodu), Sage Yay. Ankara 2018.
3. Endülüs Tefsir Geleneğinde Eleştiri -Bahru’l-Muhît Örneği-, Fecr Yay. Ankara 2020.
4. Kur’an’da Dağlar, Fecr Yay. Ankara 2020.